Θέμος Σκανδάμης: «Αυτός ο εαυτός μου αρέσει που είναι παρδαλός και αντιφατικός και ερωτιάρης σαν τη "Χρυσάνθη"»

Το νέο άλμπουμ του τραγουδοποιού, κυκλοφορεί σε όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες

Τον γνωρίσαμε μέσα από τα προηγούμενα έξι άλμπουμ του, επιλεγμένα live, συνεργασίες, και το viral τραγούδι την εποχή της καραντίνας, «Έχει φύγει το παιδί», μαζί με το καταπληκτικό video clip που το συνόδευε.

Ο Θέμος Σκανδάμης, μέσα από μία πορεία 20 χρόνων, επιστρέφει με την «Χρυσάνθη», ένα άλμπουμ με έξι νέα τραγούδια, με πρωταγωνίστρια την Χρυσάνθη, «μία θηλυκή παρουσία συνδεδεμένη με τη ζωή, τη μουσική και τον έρωτα με τρόπο αρχέγονο και λαχταριστό», όπως μας λέει και ο ίδιος.

Η «Χρυσάνθη» κυκλοφορεί ψηφιακά και σύντομα σε βινύλιο, ένα άλμπουμ που πρέπει να ανακαλύψετε και ίσως για κάποιους να αποτελέσει ένα πραγματικό hidden gem της ελληνικής δισκογραφίας. Ο Θέμος Σκανδάμης μίλησε στο LOADED για το νέο άλμπουμ και τη μουσική πραγματικότητα στην Ελλάδα του σήμερα.

Τι σηματοδοτεί το άλμπουμ «Χρυσάνθη»;

Το άλμπουμ «Χρυσάνθη» είναι το έβδομο και πιο ολοκληρωμένο ίσως άλμπουμ τραγουδιών που έχω φτιάξει. Προσωπικά αισθάνομαι πως κλείνει ένας κύκλος δουλειάς σχεδόν είκοσι χρόνων πάνω στο τραγούδι που ξεκίνησε με το «Μακροβούτι» το 2008.

Από τότε παιδεύομαι και παιδεύω τις ίδιες φόρμες και ιδέες στην πραγματικότητα, αλλά μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας μέσα σε αυτές. Η ωρίμανση αυτή δεν προσθέτει βάρος αλλά αντιθέτως αφαιρεί. Γι’ αυτό και αισθάνομαι ότι η «Χρυσάνθη» είναι ίσως και ο πιο “pop” και ελαφρύς δίσκος μου. Η διαδικασία ανακάλυψης του εαυτού είναι μία διαδικασία αποκάλυψης, αποδοχής αλλά και κατασκευής και εφεύρεσης. Και αυτός ο εαυτός μου αρέσει που είναι έτσι παρδαλός και αντιφατικός και ερωτιάρης σαν τη «Χρυσάνθη».

Κάτω από ποιες συνθήκες και ποιο διάστημα γράφτηκαν τα τραγούδια του άλμπουμ;

Τα τραγούδια γράφτηκαν κάτω από διάφορες συνθήκες και σε διάφορες φάσεις της ζωής μου φαινομενικά ανόμοιες μεταξύ τους. Ωστόσο τα συνδέει ένα νήμα απροσδιόριστο και το άλμπουμ μπορεί να ακουστεί ως ένα τραγούδι ενιαίο. Επειδή ακριβώς πρόκειται για αποκρίσεις της ίδιας εντός μου φωνής, του ίδιου κομματιού του εαυτού μου.

Γράφω κατά καιρούς διάφορα, και ξαφνικά εμφανίζεται ένα τραγούδι που με κάποιον αυθαίρετο - και γι’ αυτό μαγικό - τρόπο, αποφασίζει ή αποφασίζω ότι αποτελεί το κέντρο μίας ενότητας. Έπειτα έρχονται πράγματα ήδη γραμμένα και το πλαισιώνουν και το ακολουθούν.

Από εκεί και πέρα, και μέχρι να ολοκληρωθεί το άλμπουμ, ό,τι και να γράψω, συμπληρώνει αυτή την ενότητα. Σαν να έχει δημιουργηθεί ένα βαρυτικό κέντρο, μία μαύρη τρύπα που έλκει τα πάντα προς αυτήν. Έτσι σε αυτό το άλμπουμ υπάρχουν τραγούδια όπως η “Χρυσάνθη” και η “Χάτυ” που γράφτηκαν σε μία καλοκαιρινή αυλή στη Σίφνο, και άλλα όπως η “Μαργαρίτα” και το “Άλλη μία ζωή” που γράφτηκαν σε ένα αθηναϊκό διαμέρισμα. Δεν έχει μεγάλη σημασία η εξωτερική συνθήκη όσο η εσωτερική.

 Από την πανδημία και τα lockdown – τότε που σε ανακαλύψαμε πολλοί με το τραγούδι «Έχει φύγει το παιδί» - στους πολέμους σήμερα. Πόσο σε επηρεάζουν όλα αυτά;

Είναι αδύνατον να μην σε επηρεάζουν ιδιαίτερα εάν είναι και ο ρόλος σου αυτός του καλλιτέχνη δηλαδή ενός ανθρώπου που έχει κεραίες ανοιχτές και λαμβάνει τα σήματα του καιρού του. Ωστόσο δεν σημαίνει ότι τα τραγούδια πρέπει να μιλούν αναγκαστικά για τα θέματα αυτά. Τα φέρουν εντός τους - στην καλή περίπτωση - ανεξάρτητα από τη θεματολογία. Γιατί αυτός που μιλάει, και μπορεί να λέει τα υπαρξιακά του ή τα ερωτικά το ή να αφηγείται οποιαδήποτε ιστορία, μιλάει μέσα από την εποχή και τα προβλήματα της.

Η ευαισθησία μαρτυράει τον πόνο και ο πόνος την ευαισθησία. Oι δηλώσεις πάλι δεν μαρτυρούν τίποτα. Γι’ αυτό και μπορεί κανείς να ακούσει “πολιτικά” ή “κοινωνικά” τραγούδια που φωνασκούν για την επικαιρότητα, με τρομερή αναισθησία, και στην πραγματικότητα το μόνο που μαρτυρούν, είναι η επιθυμία τους να είναι επίκαιρα. Κατά τα άλλα ας πούμε και κάτι με το όνομα του. Αυτό που τελευταία κατ’ ευφημισμό λέγεται πόλεμος, είναι η γενοκτονία των  Παλαιστινίων από το κράτος του Ισραήλ.

Σε είδαμε πρόσφατα στην Ταράτσα του Φοίβου σαν καλεσμένο, ενώ έχεις συνεργαστεί με καλλιτέχνες όπως η Μάρθα Φριντζήλα, ο Νίκος Πορτοκάλογλου και ο Διονύσης Σαββόπουλος. Ποιους καλλιτέχνες – Έλληνες ή μη - ακολουθείς και σε έχει επηρεάσει η δουλειά τους;

Δεν ακολουθώ κανέναν, και ελπίζω κανείς να μη με ακολουθεί κι εμένα γιατί κι εγώ δεν ξέρω που πάω. Με έχουν επηρεάσει πάρα πολλοί. Ας κάνω μία λίστα που έχω καιρό να κάνω. Διονύσης Σαββόπουλος, Lou Reed, Τζίμης Μανούσης, Μάρθα Φριντζήλα, Βασίλης Μαντζούκης, Μichael Jackson, Αρλέτα, Βασίλης Τσιτσάνης, Bill Callahan, Κώστας Χατζής, Μode Plagal, Beatles, Bjork, Little Simz, Γιώργος Zαμπέτας, Nina Simone κλπ κλπ κλπ. Τελειωμό δεν έχει.

 
Πολλοί νέοι ντόπιοι καλλιτέχνες κάνουν στροφή από τον αγγλικό στίχο στον ελληνικό. Έχεις σκεφτεί να γράψεις αγγλόφωνα τραγούδια;

Γιατί; Για να μην στριμωχνόμαστε; Χαχα. Λοιπόν εγώ δεν μπορώ να γράψω σε άλλη γλώσσα παρ’ ότι τυχαίνει να μιλάω καλά Αγγλικά. Τα τραγούδια μου, παρότι όπως είναι φυσιολογικό, είναι επηρεασμένα από χίλιες μεριές, όχι αναγκαστικά ελληνόφωνες, γεννιούνται και πεθαίνουν μέσα σε αυτή τη γλώσσα που λέγεται ελληνική.

Αυτό ωστόσο είναι η δική μου προσωπική περίπτωση. Το πού ο καθένας θα βρει τη φωνή του είναι προσωπικό ζήτημα, και φυσικά έχει το δικαίωμα να πειραματιστεί όσο θέλει.

Το αν υπάρχει δόλος εμπορικός σε αυτή τη στροφή που περιγράφεις δεν μπορώ να το ξέρω. Αυτό που παρατηρώ είναι ότι υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που γράφουν τραγούδια σε κάτι σαν ελληνικά, που ωστόσο είναι σαν μεταφρασμένα αγγλικά ή κάτι τέτοιο. Μία γλώσσα θέλω να πω δεν είναι μόνο οι λέξεις. Είναι ο ρυθμός τους, είναι ο τρόπος που σε βάζει να σκεφτείς, είναι η ίδια η μουσική που προκύπτει από την εκφορά της, είναι πολλά.

Το ότι κάποιος χρησιμοποιεί ελληνικές λέξεις δεν σημαίνει και ότι γράφει ελληνικά. Ακούω συχνά τελευταία λέξεις και φράσεις στραμπουληγμένες για να χωρέσουν σε κάποιο σχήμα μουσικό, μηχανικά φερμένο απ’ το «μοντέρνο του εξωτερικού». Μην παρεξηγηθώ. Δεν υπερασπίζομαι εδώ κάποιο εθνικό ιδεώδες. Μακριά από μας αυτά τα πράγματα. Απολαμβάνω και θαυμάζω τραγούδια σε όλες τις γλώσσες ακόμα και χωρίς να καταλαβαίνω καν τι λένε. Ωστόσο προφανώς για μένα σαν δημιουργό που δουλεύω με το στίχο και τη μουσική ταυτόχρονα, το ζήτημα της γλώσσας και της λειτουργίας της είναι κεντρικό.

Πώς παίζεις ζωντανά; Μόνος ή με άλλους μουσικούς;

Και τα δύο. Τα τελευταία δύο χρόνια έπαιζα μόνος και είχα φτιάξει μία παράσταση που λειτουργούσε πολύ ωραία. Τώρα ετοιμάζεται πάλι μία μπάντα. Το κάθε πράγμα έχει τη χάρη του. Αλλά σίγουρα η δυνατότητα της επικοινωνίας με τους άλλους μουσικούς είναι ανεκτίμητη.

Με ποιες αξίες πορεύεσαι σαν καλλιτέχνης και άνθρωπος;

Έλα ντε; Σαν καλλιτέχνης κοιτάζω να είμαι ειλικρινής ως προς τα φαντάσματα μου όπως προτείνει ο Μπόρχες. Σαν άνθρωπος κοιτάω πως να τους ξεφύγω. Η φιλία για μένα είναι μία αξία πολύ ψηλή. Ίσως η υψηλότερη. Κατά τα άλλα τα βασικά γνωστά. Κοιτάω να μη βλάπτω κανέναν, να υπερασπίζομαι τον πιο αδύνατο όταν μπορώ, και να μην σιωπώ όταν δεν μπορώ. Επίσης δίνω αγώνα για την υπεράσπιση της ησυχίας με την κυριολεκτική, ακουστική της έννοια, πράγμα που με κάνει να αισθάνομαι συχνά μεγάλη μοναξιά.

 
Υπάρχουν καλλιτέχνες εκτός συστήματος και πού τοποθετείς τον εαυτό σου; Ή μήπως όλοι με τον έναν ή άλλο τρόπο βρισκόμαστε εντός συστήματος;

Δεν είμαι σίγουρος ότι καταλαβαίνω τι εννοούμε όταν λέμε σύστημα. Καπιταλιστικό; Σου γράφω από έναν υπολογιστή φτιαγμένο από μια πολυεθνική και σίγουρα αμαρτωλή εταιρία. Εμπορικό; Δίνω συνεντεύξεις για να προωθήσω τη δουλειά μου. Πολιτικό; Ε μ αυτό κοιτάω να μην μπερδεύομαι όντως, γιατί όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα…

Από εκεί και πέρα οι επιλογές του καθενός τον τοποθετούν πιο κοντά ή πιο μακριά από το κέντρο ενός δημόσιου λόγου, και εμένα φαίνεται ότι δεν με έχουν κρατήσει και πολύ κοντά σ αυτό. Σήμερα δίνονται φοβερές “αντισυστημικές” διαλέξεις στα πολιτιστικά ιδρύματα των πιο αμείλικτων εφοπλιστών και τραπεζών. Το επαναστατικό προφίλ πουλάει, ενώ ο φασισμός επελαύνει. Πολύ μπερδεμένα τα πράγματα.

Δεν μου αρέσει το προφίλ του «εξωσυστημικού» γιατί το βρίσκω ύποπτο ανειλικρίνειας. Αλλά και από την άλλη καλλιτέχνης που δεν συγκρούεται με τον καιρό του τι σόι καλλιτέχνης είναι; Τέλος πάντων ας κρίνει ο καθένας όπως θέλει. Τα τραγούδια θα μείνουν ή θα ξεχαστούν. 

Τι να περιμένουμε από εσένα το προσεχές διάστημα; Θα υπάρχουν ζωντανές εμφανίσεις και παρουσίαση του άλμπουμ;

Ναι! Ετοιμάζουμε με πολλή χαρά μπάντα καταπληκτική, και περιμένουμε και εναγωνίως να πάρουμε το βινύλιο στα χέρια μας, οπότε θα κάνουμε και μία σχετική παρουσίαση. Ταυτόχρονα υπάρχουν στα σκαριά και δύο καινούργιοι κύκλοι τραγουδιών. Ο ένας σε ποίηση Λαπαθιώτη και ο άλλος σε πιο «λαϊκές» φόρμες με στίχους δικούς μου και σε συνεργασία με εξαιρετική ομάδα μουσικών.

Official: WELCOME | themosskandamis
YouTube: Themos Skandamis - YouTube
bandcamp: Music | Themos Skandamis